फार्मसीतील पदव्युत्तर प्रवेशासाठी GPAT च्या यशाची गुरुकिल्ली

लेखक - प्रा. कमलेश रमेश दंडगव्हाळ, सहाय्यक प्राध्यापक
गो. ए. सोसायटीचे सर डॉ. एम. एस. गोसावी औषध निर्माण महाविद्यालय नाशिक

GPAT किंवा ग्रॅज्युएट फार्मसी टेस्ट ही एक प्रमुख राष्ट्रीय स्तरावरील परीक्षा आहे. जीएनटीए ( नॅशनल टेस्टिंग एजन्सी ) द्वारे मास्टर्स इन फार्मसी ( एम. फार्म ) किंवा भारतातील इतर कोणत्याही समकक्ष प्रोग्राम प्रवेशांसाठी दरवर्षी घेतली जाते. GPAT परीक्षा साधारणपणे दरवर्षी फेब्रुवारी महिन्यात घेतली जाते. दरवर्षी सुमारे ५० हजार अर्जदारांसह GPAT साठी स्पर्धा वाढत आहे. तुम्हाला यावर्षीची परीक्षा उत्तीर्ण होण्याची चिंता आहे का ? काळजी करू नका, हा लेख तुम्हाला काही टिप्स आणि युक्त्यांसह GPAT 2023 क्रॅक करण्यात मदत करणार आहे.

योजना तयार करा – एक प्रभावी आणि वास्तववादी योजना अनुसरण करणे सोपे आहे. GPAT अर्जदारांनी त्यांचा अभ्यास सुरू करण्यापूर्वी असे वेळापत्रक तयार केले पाहिजे. संपूर्ण अभ्यासक्रमाचा समावेश असलेली चरणबद्ध पद्धत अर्जदाराला यशाच्या एक पाऊल जवळ घेऊन जाईल. प्रत्येक परीक्षेची तयारी एक वेळापत्रक तयार करण्यापासून सुरू होते. त्याचप्रमाणे, GPAT परीक्षेच्या तयारीसाठी देखील एक योग्य योजना अनिवार्य आहे, जी GPAT 2023 साठी अनुसरण करण्यासाठी सर्वात महत्वाची टीप आहे. विद्यार्थ्याला GPAT तयारी पूर्ण करण्यासाठी, किमान एक वर्ष आवश्यक आहे. सुरळीत तयारीसाठी वर्षभराची तुमच्या कामांचे नियोजन करा. वार्षिक योजनेची ढोबळ रूपरेषा खाली दिली आहे.
पहिले सहा ते आठ महिने – अभ्यासक्रमाचा काळजीपूर्वक अभ्यास करा, महत्त्वाचे विषय ओळखा, वेळापत्रक तयार करा. मूलभूत संकल्पनांचा अभ्यास करा आणि अनेक प्रश्नांचा सराव करा, तुमच्या वेळापत्रकाचे पालन करा आणि तुमच्या प्रगतीचे निरीक्षण करा. प्रश्नांची उत्तरे देण्यासाठी सोप्या पद्धती तयार करा, प्रत्येक विभागातील अनेक नमुना प्रश्न सोडवा आणि एकदा तुमचा आत्मविश्वास वाढला की प्रश्नपत्रिका वापरून पहा. अंतिम तीन महिने – शक्य तितक्या मागील प्रश्नपत्रिकांचा सराव करा. तुमच्या कमकुवत ठिकाणांवर लक्ष केंद्रित करा आणि तुमच्या प्रगतीचे दररोज निरीक्षण करा
अंतिम महिना – पुनरावृत्ती पद्धत तयार करा, महत्त्वाचे विषय आणि तुमच्या कच्च्या ठिकाणांपासून सुरुवात करून अधिक सराव करा. तुमचे मूलभूत ज्ञान मजबूत करा – GPAT विषयातील मूलभूत संकल्पनांचे स्पष्ट सखोल ज्ञान असणे अत्यंत आवश्यक आहे. GPAT परीक्षेतील सर्व प्रश्न या मूलभूत बाबींवर आधारित असतात. त्यामुळे या गोष्टींचे सखोल ज्ञान तुम्हाला संकल्पना लागू करण्यास आणि संबंधित समस्यांचे निराकरण करण्यास सक्षम करते. ते कितीही कठीण असले तरीही. संबंधित विषयांवर भर द्या – अर्जदारांनी प्रत्येक विषयाचे महत्त्वपूर्ण विभाग ओळखले पाहिजेत आणि धडे एकाग्र करण्यासाठी आणि समजून घेण्यासाठी त्यांच्या वेळेचा मोठा भाग शेड्यूल केला पाहिजे.

GPAT परीक्षेतील प्रमुख विषय आणि इतर संबंधित फार्मसी विषय यांची आपण माहिती घेऊ. Pharmacognosy
हा विभाग अनेक सैद्धांतिक प्रकरणांशी संबंधित आहे. त्यामुळे या विषयाचा सखोल अभ्यास महत्त्वाचा आहे. बर्‍याच विद्यार्थ्यांचा हा भाग घोकून घेण्याचा कल असतो. परंतु त्याऐवजी यासाठी लहान नोट्स तयार करा आणि वारंवार उजळणी करा. या विभागातील वारंवार विचारली जाणारी औषधे विन्का, मॉर्फिन आणि सेन्ना आहेत. वापर, परिणाम, कृतीची यंत्रणा आणि औषध संकल्पना समजून घ्या. लक्षात राहण्यासाठी अधिक उजळणी करा. यामध्ये हर्बल औषधे, टिश्यू कल्चर, कार्बोहायड्रेट्स, टॅनिन, रेजिन, वाष्पशील तेले, अल्कलॉइड्स आणि ग्लायकोसाइड हे महत्त्वाचे उप-विषय आहेत. Pharmacology बहुतेक प्रश्न याच भागातून घेतले जातात. औषधांचे दुष्परिणाम, यंत्रणा आणि परस्परसंवाद कव्हर करा. औषधांची नावे आणि वर्गीकरण त्वरीत शिकण्यासाठी स्मृतीशास्त्राचा उपयोग करा. रक्त उत्पादने, हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी, दुर्मिळ रोग आणि न्यूरोफार्माकोलॉजी हे महत्त्वाचे उप-विषय आहेत. Pharmaceutical Analysis संपूर्ण अभ्यासक्रमातील हा सर्वात वैचारिक आणि कठीण भाग आहे. असंख्य प्रश्नांसह सराव करा आणि समीकरणे काळजीपूर्वक शिका. पोटेंशियोमेट्री, कंडक्टमेट्री, फ्लेम फोटोमीटर, पोलरीमेट्री, क्रोमॅटोग्राफी, एनएमआर, आयआर, यूव्ही आणि मास स्पेक्ट्रोस्कोपी हे महत्त्वाचे उप-विषय आहेत. Pharmaceutical Chemistry हा अभ्यासक्रमाचा सोपा आणि मूलभूत भाग आहे. सेंद्रिय रसायनशास्त्र अंतर्गत मध्यवर्ती प्रतिक्रिया ( intermediate reaction ), अतिरिक्त प्रतिक्रिया, प्रतिस्थापन, इलेक्ट्रोफिलिक आणि न्यूक्लियोफिलिकवर लक्ष केंद्रित करा. महत्त्वाचे उप-विषय म्हणजे औषधी औषधांचे रासायनिक भाग, नामकरण, सर्व विभागांचे एसएआर (स्ट्रक्चरल ॲक्टिव्हिटी रिलेशनशिप ) विशेषतः स्टिरॉइड्स.

लक्षात ठेवण्यास सुलभ नोट्स तयार करा
GPAT 2023 परीक्षा जसजशी जवळ येत आहे, तसतसे लहान नोट्स बनवणे अर्जदारांना  मदत करू शकते. या ब्रीफिंगमुळे तुमचा मौल्यवान वेळ वाचतो. संपूर्ण अभ्यासक्रमाची जलद पुनरावृत्ती करण्यात मदत होते. त्यांना आकर्षक पद्धतीने तयार केल्याची खात्री करा. त्यांना अधिक आकर्षक बनवण्यासाठी खाली दिलेल्या या वैशिष्ट्यांचा समावेश करा. सर्व मूलभूत व्याख्या माहित असणे आवश्यक आहे. सर्व संबंधित मूलभूत संकल्पना संकलित करणे आवश्यक आहे. योग्य तपशीलांसह चांगले पॅक केलेले असणे आवश्यक आहे. GPAT इच्छुकांना सर्जनशील आणि सुलभ पद्धतीने लहान नोट्स बनवण्याची शिफारस केली जाते जेणेकरून ते कुठेही नेले जाऊ शकते. या छोट्या नोट्स तुम्हाला मनोरंजनक पद्धतीने बनवा, जेणेकरून ते नेहमी तुमच्या स्मरणात राहतील. तुम्ही हुशार बनेपर्यंत सराव करा
एकदा तुम्ही वैचारिक शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर, समस्या सोडवण्यासाठी जा. दररोज काही संख्यात्मक समस्या नेहमी लक्षात ठेवा. संख्यात्मक समस्यांखालील सामान्य विभाग म्हणजे बायोफार्मास्युटिक्स, वय आणि शरीराच्या वजनाच्या आधारावर डोस, अतिशीत बिंदूमध्ये उदासीनता आणि आरोप पद्धती. सर्व सूत्रे जाणून घेण्याची खात्री करा. असंख्य प्रश्नांची उकल करूनच हे साध्य होऊ शकते. मागील GPAT प्रश्नपत्रिकांसह मॉक टेस्ट करणे देखील महत्त्वाचे आहे. हे तुम्हाला केवळ परीक्षेची पातळीच देत नाही तर विषयाचे महत्त्व आणि अधिक लक्ष केंद्रित करण्यासाठी विशिष्ट क्षेत्र देखील देईल. येथेच अनेक इच्छुकांचे वेळापत्रक चुकते. काही काही समस्यांमधून जातात आणि विश्वास ठेवतात की ते पूर्ण झाले आहेत. ही एक मोठी चूक आहे आणि ती कधीही करू नका. तुमचा सर्वोत्तम सराव करा, विशेषत: तुमच्या कमकुवत स्पॉटेड विभागांमध्ये. एकदा तुम्ही मागील वर्षापासून प्रश्नपेढी सुरू करणार असाल की, तुम्ही सर्व सोपे प्रश्न सोडवण्यास सक्षम असाल. हा आत्मविश्वास अनेक सरावानेच मिळवता येतो.

GPAT परीक्षा ही 125 MCQ सह 3 तासांची चाचणी असल्याने, विद्यार्थ्यांना प्रश्नांची उत्तरे त्वरीत द्यावी लागतात. विद्यार्थ्याने संपूर्ण पेपर कव्हर करण्यासाठी सुमारे 1.44 मिनिटांत एका प्रश्नाचे उत्तर दिले पाहिजे. म्हणून अथक सरावाचा अवलंब केला पाहिजे. तुमची स्मरणशक्ती वाढवण्यासाठी पुनरावृत्ती ही सर्वोत्तम गोष्ट आहे. विषय दोन प्रकारचे असतात. अस्थिर विषयांना तर्काची आवश्यकता असते. उदाहरणार्थ, जेव्हा तुम्ही औषधे आणि गोळ्यांमधून जाता, तेव्हा तुम्हाला सहज आठवेल की गोळ्या ओल्या आणि कोरड्या ग्रॅन्युलेशनने बनवल्या जाऊ शकतात, तथापि, पद्धतींमध्ये वापरलेली सर्व सामग्री तुम्हाला आठवत नाही. म्हणून, तुमच्या स्मरणात या अस्थिर विषयांचे निराकरण करण्यासाठी, वारंवार उजळणी करा. संकल्पनांचा अभ्यास केल्यानंतर आपल्या वेळापत्रकात पुनरावृत्तीची वेळ लावा. पुनरावृत्ती तुम्हाला आत्मविश्वास देते. प्रत्येक व्यक्ती पूर्वतयारीच्या शैलीमध्ये अद्वितीय आहे आणि त्यांच्याकडे वेगळे शिकण्याची आणि आकलन क्षमता आहे. या टिप आणि युक्त्या GPAT 2023 परीक्षेत उत्तीर्ण होण्यासाठी त्यांच्या नैसर्गिक क्षमतांना चालना देण्यासाठी मदत करतील. अधिक माहिती आणि कोणत्याही GPAT प्रश्नांबद्दल चौकशी करू शकता. ( लेखक हे GPAT या विषयातील वक्ते आहेत. त्यांनी विविध महाविद्यालयात GPAT वर व्याख्याने दिली आहेत. )